ĆWICZENIA WYKONYWANE W CZASIE WARSZTATÓW PROWADZONYCH PODCZAS FESTIWALU NAUKI
1. MAGIA CIEKŁEGO AZOTU
Opracowanie: ZB 17a - Zespół Chemii i Struktury Heterocykli oraz ich Sieci Koordynacyjnych, ZB 13a - Zespół Nieorganicznej Chemii Supramolekularnej
Osoby prezentujące: mgr Ewelina I. Śliwa, mgr Rafał Frydrych
Miejsce pokazu: 234B
Doświadczenia będą prezentowały skutki "mrożących" właściwości ciekłego azotu. Zobaczymy jak zanurzanie w nim różnych przedmiotów wpływa na ich elastyczność. Dowiemy się czym jest efekt Leidenfrosta oraz jak doszło do katastrofy promu kosmicznego Challenger? Odpowiemy sobie także na pytania jak pozbyć się niechcianego zalotnika i czy możliwe jest wbicie gwoździa bananem? Odpowiedź na te i wiele innych pytań poznacie, biorąc udział w naszym pokazie.
2. SREBRZENIE BOMBEK
Osoba prezentująca: dr Andrzej Bil, Piotr Woźniak
Miejsce pokazu: Pracownia chemii środowiska
Ćwiczenie polega na pokryciu wewnętrznej strony bombki lustrem srebrnym. W tym celu wykorzystuje się próbę Tollensa, polegającą na utlenianiu aldehydów za pomocą amoniakalnego roztworu soli srebra
3. WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW I ICH REAKTYWNOŚĆ
Prezentujący: mgr Stanisława Tarnowicz oraz mgr Anna Wirwis
Opracowanie: Zespół katalizy homogenicznej
Miejsce pokazu: 234B (Lab.Ch.Nieorg)
W czasie ćwiczeń zaprezentowane zostaną zarówno doświadczenia, które są spektakularne w wykonaniu, jak na przykład efekt białych dymów w probówce i mogą zostać powtórzone w szkolnym laboratorium, jak również takie doświadczenia do których potrzebne są nie tylko specjalistyczne odczynniki i aparatura ale i wprawa w ich wykonywaniu. Każde ze zjawisk zostanie krótko omówione, aby była to nie tylko zabawa, ale i nauka.
Oto propozycje doświadczeń:
1.Żel, który się pali (wykorzystanie reakcji z udziałem fenoloftaleiny oraz właściwości etanolu)
2.Magiczna mgła w probówce (efekt cieplny w reakcji nadtlenku wodoru z nadmanganianem potasu)
3.Krwawiący metal (wykorzystanie reakcji kompleksowania jonów żelaza z jonami rodankowymi)
4. CHEMIA JĄDROWA – ZJAWISKA ZWIĄZANE Z PROMIENIOTWÓRCZOŚCIĄ NATURALNĄ
Opracowanie: Zespół zastosowań strukturalnych EPR
Prezentujący: dr hab. Andrzej Kochel
Miejsce pokazu: 18b Laboratorium chemii jądrowej
W czasie pokazu zostaną zaprezentowane właściwości substancji związane z emisją promieniowania jonizującego ( użyte substancje będą całkowicie bezpieczne dla uczestników zajęć). W pokazie wykorzystane będą: licznik Geigera-Müllera oraz sonda scyntylacyjna.
5. DLACZEGO CHEMIK LUBI OTRZYMYWAĆ KRYSZTAŁY ...
Opracowanie: Zespół Krystalografii
Osoby prezentujące: dr hab. Katarzyna Ślepokura, mgr Marta Otręba, mgr Sylwia Radwan, Martyna Gruszczyńska i Emilia Jarczewska
Miejsce pokazu: 12b (Prac. Rentg. Strukt.)
Uczestnicy zostaną wprowadzeni w tajniki rentgenografii strukturalnej monokryształów stosowanej w Zakładzie Krystalografii. Technika ta pozwala dowiedzieć się jak wyglądają cząsteczki związku badanego przez chemika (w tym ile wynoszą długości wiązań, wartości kątów międzywiązaniowych...) oraz w jaki sposób są one upakowane w krysztale.
Prezentacja będzie obejmowała następujące części:
Jak zobaczyć jak wyglądają cząsteczki czyli...
prezentacja zjawiska dyfrakcji promieni X na krysztale oraz metodyki badań na dyfraktometrze.
Świat kryształów czyli...
ocena jakości kryształu - ćwiczenia praktyczne.
Owoc pracy krystalografa na ekranie komputera - praca z programami do wizualizacji wyników badań krystalograficznych - ćwiczenia praktyczne.
6. TAJEMNICE MIKROŚWIATA, CZYLI NIEWIDZIALNY ŚWIAT WOKÓŁ NAS
Opracowanie: Laboratorium Mikroskopii Elektronowej
Osoba prezentująca: dr Wojciech Gil
Miejsce pokazu: Laboratorium Mikroskopii Elektronowej pok. 4 (bud. B)
Pokaz możliwości badawczych skaningowego mikroskopu elektronowego. Uczestnicy po krótkim instruktażu mogą samodzielnie posłużyć się mikroskopem elektronowym w celu „podglądania” tajemnic mikroświata. Przygotowanych zostanie kilka preparatów biologicznych, takich jak owady, rośliny i pleśnie, żeby każdy mógł znaleźć dla siebie coś interesującego. Uczestnicy dowiedzą się też jak bardzo uniwersalnym narzędziem jest mikroskop elektronowy i jak wiele dziedzin nauki korzysta z jego możliwości
7. WIRTUALNE LABORATORIUM CHEMICZNE
Prezentujący: mgr Magdalena Wysocka, mgr Michał Kwaśniewicz, mgr Tomasz Czaja
Miejsce pokazu: 122 (Prac. Komp.)
W czasie warsztatów zostanie wykorzystany program ChemLab firmy Model Science. Program ten jest przeznaczony dla prowadzenia symulowanych doświadczeń laboratoryjnych. Prezentowana wersja programu jest wersja testową. Dostępnych jest 6 odczynników, kilkanaście naczyń laboratoryjnych i zestaw typowych operacji laboratoryjnych. Doświadczenie prowadzone w "wirtualnym" laboratorium pozwala na szybkie zapoznanie się z podstawowymi sprzętami laboratoryjnymi, odczynnikami i metodami pracy. Może to być propozycja wstępu do pracy w prawdziwym laboratorium chemicznym.
8. POKAZ ZABEZPIECZEŃ FLUORESCENCYJNYCH NA BANKNOTACH I DOKUMENTACH
Prezentujący: mgr Magdalena Bieza, mgr Damian Pasiński
opracowanie: Zespół materiałów luminescencyjnych
Miejsce pokazu: 212a
Jednym ze sposobów zabezpieczania dokumentów i papierów wartościowych jest wykonywanie na nich znaków substancją fluoroscencyjną, która pod wpływem promieniowania UV lub z zakresu bliskiej podczerwieni wykazuje emisję powodującą, że znaki te stają się kolorowe. Ich kolor i kształt są charakterystyczne dla danego rodzaju papierów wartościowych czy dokumentów i są trudne do podrobienia. Do wywoływania emisji stosuje się lampy UV lub diody laserowe. W czasie prezentacji pokazane zostaną zabezpieczenia banknotów polskich, Euro i prawa jazdy.
9. TAJNIKI SEKRETNYCH INFORMACJI
Prezentujący: mgr Joanna Czyżo, mgr Zuzanna Kruk
Miejsce pokazu: 136 (Prac. Dyd. Chemii)
Doświadczenia polegać będą na rozkodowaniu informacji zapisanych przy użyciu atramentów sympatycznych oraz zakodowaniu wiadomości wymyślonych przez uczestników. Pokazy z użyciem atramentów sympatycznych są przykładem doświadczeń, w których ciekawe efekty możemy otrzymać bardzo skromnymi i łatwo dostępnymi środkami, ponieważ odczynniki do ich przeprowadzenia są dostępne w naszym otoczeniu.