ĆWICZENIA WYKONYWANE W CZASIE WARSZTATÓW PROWADZONYCH PODCZAS FESTIWALU NAUKI
1. MAGIA CIEKŁEGO AZOTU
Opracowanie: ZB 17a - Zespół Chemii i Struktury Heterocykli oraz ich Sieci Koordynacyjnych, ZB 13a - Zespół Nieorganicznej Chemii Supramolekularnej
Osoby prezentujące: mgr Ewelina I. Śliwa, mgr Rafał Frydrych
Miejsce pokazu: 234B
Doświadczenia będą prezentowały skutki "mrożących" właściwości ciekłego azotu. Zobaczymy jak zanurzanie w nim różnych przedmiotów wpływa na ich elastyczność. Dowiemy się czym jest efekt Leidenfrosta oraz jak doszło do katastrofy promu kosmicznego Challenger? Odpowiemy sobie także na pytania jak pozbyć się niechcianego zalotnika i czy możliwe jest wbicie gwoździa bananem? Odpowiedź na te i wiele innych pytań poznacie, biorąc udział w naszym pokazie.
2. WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW I ICH REAKTYWNOŚĆ
Prezentujący: mgr Stanisława Tarnowicz oraz mgr Anna Wirwis
Opracowanie: Zespół katalizy homogenicznej
Miejsce pokazu: 234B (Lab.Ch.Nieorg)
W czasie ćwiczeń zaprezentowane zostaną zarówno doświadczenia, które są spektakularne w wykonaniu, jak na przykład efekt białych dymów w probówce i mogą zostać powtórzone w szkolnym laboratorium, jak również takie doświadczenia do których potrzebne są nie tylko specjalistyczne odczynniki i aparatura ale i wprawa w ich wykonywaniu. Każde ze zjawisk zostanie krótko omówione, aby była to nie tylko zabawa, ale i nauka.
Oto propozycje doświadczeń:
1.Żel, który się pali (wykorzystanie reakcji z udziałem fenoloftaleiny oraz właściwości etanolu)
2.Magiczna mgła w probówce (efekt cieplny w reakcji nadtlenku wodoru z nadmanganianem potasu)
3.Krwawiący metal (wykorzystanie reakcji kompleksowania jonów żelaza z jonami rodankowymi)
3. CHEMIA JĄDROWA – ZJAWISKA ZWIĄZANE Z PROMIENIOTWÓRCZOŚCIĄ NATURALNĄ
Opracowanie: Zespół zastosowań strukturalnych EPR
Prezentujący: dr hab. Andrzej Kochel
Miejsce pokazu: Laboratorium Chemii Jądrowej (18)
W czasie pokazu zostaną zaprezentowane właściwości substancji związane z emisją promieniowania jonizującego ( użyte substancje będą całkowicie bezpieczne dla uczestników zajęć). W pokazie wykorzystane będą: licznik Geigera-Müllera oraz sonda scyntylacyjna.
4. DLACZEGO CHEMIK LUBI OTRZYMYWAĆ KRYSZTAŁY ...
Opracowanie: Zespół Krystalografii
Osoby prezentujące: dr hab. Katarzyna Ślepokura, mgr Marta Otręba, mgr Sylwia Radwan, Daria Budzikur
Miejsce pokazu: 12b (Prac. Rentg. Strukt.)
Uczestnicy zostaną wprowadzeni w tajniki rentgenografii strukturalnej monokryształów stosowanej w Zakładzie Krystalografii. Technika ta pozwala dowiedzieć się jak wyglądają cząsteczki związku badanego przez chemika (w tym ile wynoszą długości wiązań, wartości kątów międzywiązaniowych...) oraz w jaki sposób są one upakowane w krysztale.
Prezentacja będzie obejmowała następujące części:
Jak zobaczyć jak wyglądają cząsteczki czyli...
prezentacja zjawiska dyfrakcji promieni X na krysztale oraz metodyki badań na dyfraktometrze.
Świat kryształów czyli...
ocena jakości kryształu - ćwiczenia praktyczne.
Owoc pracy krystalografa na ekranie komputera - praca z programami do wizualizacji wyników badań krystalograficznych - ćwiczenia praktyczne.
5. TAJEMNICE MIKROŚWIATA, CZYLI NIEWIDZIALNY ŚWIAT WOKÓŁ NAS
Opracowanie: Laboratorium Mikroskopii Elektronowej
Osoba prezentująca: dr Wojciech Gil
Miejsce pokazu: Laboratorium Mikroskopii Elektronowej pok. 4 (bud. B)
Pokaz możliwości badawczych skaningowego mikroskopu elektronowego. Uczestnicy po krótkim instruktażu mogą samodzielnie posłużyć się mikroskopem elektronowym w celu „podglądania” tajemnic mikroświata. Przygotowanych zostanie kilka preparatów biologicznych, takich jak owady, rośliny i pleśnie, żeby każdy mógł znaleźć dla siebie coś interesującego. Uczestnicy dowiedzą się też jak bardzo uniwersalnym narzędziem jest mikroskop elektronowy i jak wiele dziedzin nauki korzysta z jego możliwości
6. WIRTUALNE LABORATORIUM CHEMICZNE
Prezentujący: mgr Magdalena Wysocka,
Miejsce pokazu: 122 (Prac. Komp.)
W czasie warsztatów zostanie wykorzystany program ChemLab firmy Model Science. Program ten jest przeznaczony dla prowadzenia symulowanych doświadczeń laboratoryjnych. Prezentowana wersja programu jest wersja testową. Dostępnych jest 6 odczynników, kilkanaście naczyń laboratoryjnych i zestaw typowych operacji laboratoryjnych. Doświadczenie prowadzone w "wirtualnym" laboratorium pozwala na szybkie zapoznanie się z podstawowymi sprzętami laboratoryjnymi, odczynnikami i metodami pracy. Może to być propozycja wstępu do pracy w prawdziwym laboratorium chemicznym.
7. POKAZ ZABEZPIECZEŃ FLUORESCENCYJNYCH NA BANKNOTACH I DOKUMENTACH
Prezentujący: dr hab. Jerzy Sokolnicki
opracowanie: Zespół materiałów luminescencyjnych
Miejsce pokazu: 17b
Jednym ze sposobów zabezpieczania dokumentów i papierów wartościowych jest wykonywanie na nich znaków substancją fluoroscencyjną, która pod wpływem promieniowania UV lub z zakresu bliskiej podczerwieni wykazuje emisję powodującą, że znaki te stają się kolorowe. Ich kolor i kształt są charakterystyczne dla danego rodzaju papierów wartościowych czy dokumentów i są trudne do podrobienia. Do wywoływania emisji stosuje się lampy UV lub diody laserowe. W czasie prezentacji pokazane zostaną zabezpieczenia banknotów polskich, Euro i prawa jazdy.
8.TAJEMNICE TLENU
Prezentujący: dr Tomasz Bereta
Miejsce pokazu: 136 (Prac. Dyd. Chemii)
Doświadczenia mają na celu pokazanie ciekawych właściwości tlenu, odróżniających go od innych gazów występujących w przyrodzie. Zaprezentowane zostanie otrzymywanie ciekłego tlenu, jego właściwości i reaktywność. Ponadto przedstawione zostaną reakcje utleniania związków organicznych, charakteryzujące się emisją energii w postaci światła.
9. ZDJĘCIA NA PŁÓTNIE
Prezentujący: dr Izabela Czeluśniak
Miejsce pokazu: 136 (Prac. Dyd. Chemii)
Chemiczne skutki działania światła odgrywają w naszym życiu istotną rolę, z czego najczęściej nie zdajemy sobie sprawy. Reakcje fotochemiczne czyli takie, które zachodzą pod wpływem działania światła, są najważniejszymi dla życia procesami na Ziemi. Fotoliza wody na wolny tlen i wodór dała niezbędny dla życia tlen, bez którego nie powstałoby życie. Utworzona w procesie fotosyntezy materia organiczna jest podstawą łańcucha pokarmowego. Paliwa kopalne: węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny są także przykładem zmagazynowanej na drodze procesu fotochemicznego energii. Współczesny człowiek również próbuje wykorzystać reakcje chemiczne w celu poprawienia sobie jakości życia. Postęp w takich dziedzinach jak fotografika, drukarstwo, elektronika a nawet medycyna byłby niemożliwy bez wykorzystania procesów fotochemii. Celem pokazu jest wywołanie obrazka na materiale wykorzystując zdolność niektórych związków żelaza(III) do redukcji pod wpływem promieniowania świetlnego (cyjanotypia).
10. CIEKAWE DOŚWIADCZENIA CHEMICZNE
Osoba prezentująca: dr Marta Pokrzywnicka
Miejsce pokazu: Pracownia chemii środowiska